Als we destijds in Slochteren bij de eerste bevingen niet hadden gekozen voor maximale gaswinning, hadden we nu een buffer gehad én was Groningen waarschijnlijk nog steeds een stevige provincie. Bovendien, Den Haag had in die beginjaren een besluit tot  “minderen” eenvoudig kunnen doordrukken – rampen vallen nu eenmaal niet in de smaak bij de publieke opinie.

Fast forward naar 2023. We worden niet bedreigd niet met een tekort aan gas, maar met iets fundamentelers: drinkwater. Het ministerie, het Interprovinciaal Overleg en Vewin (de club van drinkwaterbedrijven) hebben samen het ‘Actieplan Drinkwater’ gepresenteerd. Je zou denken dat zo’n dreigend tekort vraagt om besparingsmaatregelen – en er is genoeg laaghangend fruit. Zelf schat minister Harbers in dat ongeveer 20% drinkwater als potentieel bespaard kan worden.

Maar nee, de overheid kiest vooral voor méér productie.

Neem de cijfers. Een gemiddeld huishouden gebruikt 130 liter drinkwater per dag, waarvan 30 liter om het toilet door te spoelen en 70 liter om te douchen. Met waterbesparende douchekoppen en regenwatersystemen kun je al een enorme slag slaan en minimaal 40% besparen. Toch worden zulke opties in het actieplan niet betrokken in de berekeningen. Sterker nog de besparingen worden gemakshalve op nihil gesteld.

In plaats daarvan richt men zich op meer winning, zelfs via ontziltingsinstallaties en meer focus op oppervlaktewater, waarvan de kwaliteit volgens de Europese Kaderrichtlijn Water ‘matig tot slecht’ is. Medicijnresten, PFAS en bestrijdingsmiddelen maken de zuivering steeds duurder; de kraankosten zullen jaarlijks met meer dan 10 procent stijgen.

Is het dan niet slimmer om ook serieus in te zetten op besparen? Bijvoorbeeld door regenwater op te vangen of licht vervuild water te hergebruiken voor wc’s en wasmachines. Voor een fractie van het reclamebudget voor gokken kan de overheid mensen ervan overtuigen dat een normale douchekop net zo passé is als boodschappen doen in een Hummer. En waarom geen waterlabel voor woningen introduceren – W+ voor huizen met regenwateropvangsystemen? Voor de tuinliefhebbers die vasthouden aan hun Engelse gazon is een extra belasting op waterverbruik misschien het zetje dat nodig is.

Kortom, we hoeven geen enorme infrastructuren op te tuigen om tekorten te voorkomen. Water dat je niet gebruikt, hoef je niet op te pompen, niet te zuiveren en niet te verwarmen. Het is een no-brainer. Misschien moeten de makers van het actieplan eens een kijkje nemen in de praktijk, of beter nog bij ons: leren van de gap-analyses van bedrijven die nu bezig zijn met duurzaamheid.

Terugkomend op het momentum. Uiterlijk in april moeten er 130 CSRD gap-analyses gepubliceerd zijn, ik zou zeggen: lees en leer van de top van het Nederlands bedrijfsleven.

Medard Scholten