De vorig jaar ingevoerde Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) is meer dan een compliance-vereiste – het biedt bedrijven de kans om duurzame waarde te creëren en concurrentievoordeel te behalen. Een succesvolle CSRD-transitie rust daarbij niet alleen op een stevig datafundament, maar ook op het creëren van een op duurzaamheid geënte bedrijfscultuur, betogen Tim Linger en Sander van Gelderen van Hot ITem Conclusion.

Sinds 2024 verplicht de CSRD bedrijven, te beginnen met grote beursgenoteerde ondernemingen, om transparant te rapporteren over hun ecologische en sociale impact, zoals hun CO2-uitstoot, arbeidsomstandigheden en bedrijfsvoering.

Vanaf dit jaar geldt de CSRD ook voor niet-beursgenoteerde bedrijven. Van Gelderen ziet veel organisaties nog worstelen met de implementatie. “Bestuurders willen nu aan de slag. Maar ze komen erachter hoe veelomvattend de transitie is en hebben moeite met het omzetten van de theoretische kaders naar praktische en concrete actie.”

Enorme hoeveelheden data

“Het begint al met de enorme hoeveelheid uiteenlopende ESG-data die verzameld moet worden en de verschillende eisen van stakeholders”, schetst Linger. “Denk onder meer aan duurzaamheidsdata als de CO2-uitstoot, het energieverbruik of afvalbeheer. Maar ook gegevens rondom diversiteit, arbeidsomstandigheden en governance-structuren.”

Deze gegevens komen vaak uit uiteenlopende bronnen en moeten voldoen aan strikte rapportagestandaarden. “En zelfs als je al toegang hebt tot al deze data, zijn de kwaliteit en meetbaarheid vaak problematisch”, stipt Van Gelderen aan.

“Het liefst verzamel je de data zo dat je daar diverse dwarsdoorsnedes van kunt maken”, legt hij uit. “Die moeten voldoen aan de eisen van verschillende doelgroepen, zoals toezichthouders, financiers, interne teams en andere partijen uit de waardeketen. Zij verlangen vaak verschillende soorten informatie, op verschillende detailniveaus. Maar tegelijk moeten alle rapporten op elkaar aansluiten, zodat ze consistente en betrouwbare informatie bieden.”

Stap voor stap

Kortom, er komt nogal wat kijken bij het implementeren van de CSRD. Van Gelderen adviseert organisaties om het stap voor stap aan te pakken.

“De CSRD biedt een uitgelezen mogelijkheid om waarde te creëren voor verschillende stakeholders.”

“Begin klein. Richt je eerst op enkele specifieke rapportageonderdelen en werk deze volledig uit. Dit maakt het makkelijker om de data te beheren en stelt je in staat om je aanpak stapsgewijs uit te breiden. Door in fases te werken, leer je snel van de uitdagingen die op je pad komen en kun je de aanpak doorvoeren zonder te veel druk te ervaren.”

Van verplichting naar kans

Helaas zien Linger en Van Gelderen in de praktijk nogal eens dat bedrijven al deze moeite doen, enkel en alleen om te voldoen aan de nieuwe wetgeving. “Dat is een enorme gemiste kans”, aldus Linger. “In plaats van enkel een verplichting af te vinken, kunnen organisaties met de juiste strategie de CSRD aangrijpen om duurzaamheid diep te integreren in hun bedrijfsvoering en zo concurrentievoordeel behalen.” 

“De CSRD biedt een uitgelezen mogelijkheid om waarde te creëren voor verschillende stakeholders, zoals klanten, medewerkers, investeerders en de bredere samenleving”, vult Van Gelderen aan.

Flexibel platform

Deze kans grijpen vraagt wel om de juiste aanpak – van het selecteren van de juiste tool tot het datafundament én de benodigde cultuurverandering.

Ten eerste de tool: “Als je ambities beperkt blijven tot compliant zijn, kun je gaan voor een standaardtool die voldoet aan de basisvereisten van de CSRD”, zegt Van Gelderen. “Maar deze tools hebben beperkingen: ze zorgen dat je afhankelijk wordt van externe leveranciers, bieden je weinig controle over de datakwaliteit en laten je geen ruimte om de data verder te gebruiken voor bijvoorbeeld risicobeheersing of marktanalyses.”

Organisaties met hogere ambities kunnen volgens hem daarom beter een maatwerkoplossing kiezen. “Dit stelt je in staat om ook strategische sturingsinformatie te genereren, zoals gegevens voor efficiëntieverbeteringen, kostenbesparingen en optimalisatie van de supply chain. Zo maak je duurzaamheid onderdeel van je bredere bedrijfsstrategie.”

Daarbij is het belangrijk om een flexibel dataplatform op te zetten, waarin je als organisatie controle houdt over je eigen ESG-data, legt Linger uit. “Dit stelt je niet alleen in staat om aan de CSRD te voldoen, maar ook om duurzaamheid strategisch in te zetten voor innovatie en efficiëntieverbeteringen.”

Bovendien stopt de CSRD niet bij de eigen organisatie, geeft hij aan. “De wet verplicht bedrijven om niet alleen hun eigen ESG-prestaties te rapporteren, maar ook die van hun supply chain. Dit biedt kansen voor een betere samenwerking met leveranciers en verdere verduurzaming van de waardeketen.”

Datafundament

Naast de juiste tooling is het cruciaal dat er een goede basis is voor dataopslag en -verwerking – het zogenoemde “datafundament”, aldus Van Gelderen. “Veel bedrijven denken dat een CSRD-tool voldoende is, maar dat is slechts het topje van de ijsberg. Een tool is uiteindelijk zo goed als de data die je erin stopt.”

Veel organisaties bouwen koppelingen naar verschillende bronsystemen of uploaden handmatig Excels om de tool te voeden, maar dit is foutgevoelig, tijdrovend en niet toekomstbestendig, weet Van Gelderen uit de eigen praktijk.

“Een correct en wendbaar ESG-datafundament is cruciaal om niet alleen aan de rapportageverplichting te voldoen, maar ook om de data breder in te zetten voor eigen analyses en strategische besluitvorming”, legt hij uit.

Cultuurverandering

Een derde cruciale pijler van de CSRD-transitie zit niet in de techniek of data, maar in de organisatie. Want duurzaamheid echt omarmen vraagt ook om een cultuurslag binnen organisaties. “Compliant zijn aan duurzaamheidswetgeving is niet alleen een top-downproces, maar moet worden ingebed in iedere laag van de organisatie”, benadrukt Linger.

“De CSRD moet niet gezien worden als administratieve verplichting, maar als katalysator voor duurzame transformatie.”

Het vereist dan ook een “holistische benadering”, waarin strategisch inzicht, voortdurende investeringen in datamanagement en een cultuur van duurzaamheid samenkomen. “Duurzaamheid moet niet als een losstaand proces worden behandeld, maar als een fundament dat de organisatie op alle niveaus doordringt”, aldus Linger.

“Zonder de juiste mindset en betrokkenheid van alle medewerkers wordt het lastig om de gewenste transformatie door te voeren”, vult Van Gelderen aan. “Dit vereist niet alleen technische training in datamanagement, maar ook een breder bewustzijn van hoe duurzaamheid kan worden geïntegreerd in de dagelijkse bedrijfsvoering.”

Van Gelderen en Linger helpen organisaties hierbij. “Denk aan ondersteuning bij het up- en reskillen van medewerkers, het creëren van bewustzijn en het voeren van gesprekken met stakeholders om gezamenlijke doelen en verwachtingen af te stemmen”, schetst Linger.

Katalysator voor duurzame transformatie

Zo biedt Hot ITem Conclusion ondersteuning bij alle stappen van de CSRD-transitie – van het selecteren van de passende tooling tot het leggen van een stevig datafundament én het creëren van de juiste cultuur.

Door voldoende aandacht te geven aan deze drie centrale pijlers – tooling, data en cultuur – bouw je volgens Van Gelderen en Linger aan een transformatie die verder gaat dan alleen de implementatie van de CSRD-eisen, en die organisaties in staat stelt om ESG organisatiebreed te omarmen en het solide datafundament strategisch te benutten.

“De CSRD moet niet gezien worden als een administratieve verplichting, maar als een katalysator voor duurzame transformatie”, vat Van Gelderen samen. “Het is een kans voor bedrijven om toekomstbestendig te worden.”

“Wie ESG serieus neemt, bouwt niet alleen aan transparantie en verantwoording, maar creëert ook nieuwe kansen voor groei, innovatie en concurrentievoordeel. Duurzaamheid wordt daarmee niet een last, maar juist een strategische troef”, besluit Linger.

Hot ITem | Conclusion is een specialist in datagedreven organisatieverandering